Бу қизни анчадан бери танийман. Ўттиз беш ёшларга бориб қолган бўлса-да, кўринишидан 25-26 ёшдан ошмаган, дейсиз. Қош- кўзи попукдеккина, чиройли, муомаласи ҳам  ҳуснига мос латиф ва самимий.  Бир гапириб ўн кулиб, хушчақчақ юрса-да, кўзларининг туб-тубида алланечук дард ифодасини пайқаш мушкул эмас. Гарчи у билан анча яқин бўлсам-да, қиздан шахсий ҳаёти ҳақида сўрашга ботинолмасдим. Менга маълум биргина жиҳати- бир қиз, бир аёл учун Аллоҳ фазл этган неки зийнат бўлса, баридан баҳраманд этилган гўзал қиз ҳалигача оила қурмаган эди. Танишларимиз орасида ҳар нарсага аралашавериб, кишининг кўнгли, туйғулари билан ҳисоблашмайдиган, ақлсиз деса-ку бўлмас, бироз фаросатсизроқ аёл бор. Ёши элликлардан ошиб, олтмишга яқинлашиб қолган, қиз узатиб ўғил уйлаган бу опа баъзан унга озор берадиган саволларни кўпчилик орасида сўраб қўярди:

-         Нигинахон (танишимнинг исми шундай), юраверасизми шундоқ, турмушга чиқсангиз-чи? Вой, шундоқ гўзал қиз-а, шундоқ қизни кўрмай эркакларнинг кўзи қаерда?! (Бу беҳаё ёзғиришга чидаб бўлмайди!)...

Нигина нафақат ташқи гўзаллигу,  маънавий дунёсининг мукаммаллиги билан эмас, пазандалиги билан ҳам атрофидагиларнинг ҳурматини қозонган қиз. Баъзан гап-гаштакларда у тайёрлаган таом ёки ширинликлардан татиб пазандалигига қойил қоламиз. Шунақа пайтда тағин ҳалиги ёши катта опахонимиз орқа-олдига қарамай гапиради:

-         Вой, бир пиёзу сувдан ҳам манаман деган инжиқ одамнинг кўнглига ёқадиган ширин овқат қиласиз-а? Шундоқ қизнинг ёлғизлигини қаранг...

Ёши улуғ, даврадагиларнинг ҳаммаси унинг қизи тенги бўлгани учун ҳеч биримиз Ноила опа (опахонимизнинг исми)нинг одамга ҳақоратдек туюладиган “ғамхўрли”гига эътироз билдиришга ботинолмасдик. Бир йиғинимизда опа бир аҳволда кириб келди. Кичик қизининг турмуши бузилган эмиш. Эри хиёнатда айблаб, кўч-кўрони билан ташлаб кетибди.

-         Туҳмат қурсин-а, қуруқ туҳматга ўт тушсин,- деди кўз ёшини оқизиб опа.- Шундоқ қизгинамга туҳмат қилишди. Бировга бош кўтариб гапирмаган қизимга туҳмат қилишди...

Худо кечирсин, ишонгим келмади. Опанинг қизига туҳмат қилинганига ишонгим келмади. Қайси эркак, қайси ғурури билан иккита фарзандининг келажагини ўйламай, оиласи, болалари, ўзининг ШАЪНИдан ташвиш тортмай хотинини хиёнатда айблаши мумкин?! Қолаверса, никоҳга хиёнат қилди, деган айбловнинг юки озмунча эмас-ку, кўч-кўрони билан ташлаб қизи кетилса, ота-она қўл қовуштириб ўтирадиган? Балким, гапи ўзидан катта, меҳрибончилиги таъна-маломат билан қоришилган опага инсоннинг кўнгли билан ўйнашмасликка ишора этилгандир қизининг қисмати билан. Хуллас, йиғинда опа ўзи билан ўзи бўлиб ўтирдию Нигинанинг дилига озор бериш эсидан чиқди. Шу давра тарқалгач, Нигина секин менга яқинлашди:

-         Сиз уйингизга шошиляпсизми?

 Болаларни қайнонамга ташлаб чиққандим. Нигинага уйга шошилмаётганимни айтгандим, маъюс кўзлари чақнаб кетди:

-         Юринг, “Ғафур Ғулом” метро бекатигача пиёда юриб борайлик. Шу йил ёзда ўша ернинг музқаймоғидан ейишга ҳеч фурсат қилолмадим...

-         Зўр бўларди. Кечки салқинда бироз айланамиз,- дедим таклифини маъқуллаб.

Биз Хадрадаги “Миллий таомлар” тамаддихонасидан чиқиб Ғафур Ғулом метро бекати томон секин юра бошладик. Нигинанинг авзои менга бошқача туюлди. Нимадандир жаҳли чиққан, нимадандир қаттиқ оғрингандек эди у. Одатимча сўроқ-саволни ёқтирмайман. Кимдир шахсий ҳаётим, ҳолатим ё бирор воқеа юзасидан савол берса ғашланаман; айтиш жоиз бўлса, ўзим айтардим. Батафсил тўхталмадимми, демак ё ўша гап жоиз эмас ёки айтиш шарт эмас. Шунинг учун ҳам Нигинани сўроққа тутмадим. Бирор нимадан қийналаётган бўлса ўзи айтади, айтмадими, демак, билишимни истамаган ва шунчаки, муаммосини бироз унутиш учун мен билан сайр қилгиси келган.

-         Фарида, биласизми нима,- ўйчан товушда гап бошлади Нигина.- Оиласига хиёнат қилган аёлларни кўрсам ё шундайлар ҳақида эшитсам, жуда қаттиқ жаҳлим чиқади.

-         Секин айтасизми? Бу анча-мунча айб эмас-да...

-         Фари... Сиз Ноила опанинг қизи туҳматга қолган деб ўйлайсизми?

-         Билмасам... Нигина, боядан бери шуни ўйлайман. “Никоҳига хиёнат қилди”, “зино қилди” деган айблов “гап қайтарди”, “овқат қилолмас экан” деган эътироз эмас. Бу айбни иддао қилаётган одам, айбланаётган кишининг гуноҳини исботлай олиши керак. Бир пайтлари аёлларни бузуқчиликда айблаб туҳмат билан оиласини бузиб юборишса, индамай ўтиришган. Ҳозир замон бошқа. Қонун хамирдан қилни жуда осонлик билан топиб  айиради...

-         Тағин опамиз “қизинг шундай қилди” деса жим ўтирадиган анойилардан эмас...- Нигина гапимни тасдиқлади.

-         Ҳа, бу аниқ. Майли, ҳар ким қилса ўзига дейдилар. Опа туҳмат деб ўз-ўзини алдайди, бошқаларни эмас.

-         Шундайку-я, мен бошқа нарсани айтмоқчи эдим, Фарида...

Йўлдан кўз узиб унга қарадим. Нигинанинг кўзлари йўлдаю, нигоҳлари узоқларга қадалган эди. – Ҳар гал опа менга тўйдан ёки турмуш қурмаганимдан гап очса, юрагим зирқиррарди. Менга ҳеч ким шу гапларни айтмайди, дилим оғришини билади. Лекин Ноила опа ҳар кўришганимизда устимдан кулгандай қилибми ё худди мен жуда танг аҳволдагидай ачиниш биланми, гапни турмуш қуриш-қурмаслигимга буради. Бу - менинг тақдирим. Худо насибамга ёзган бўлса, бир кун оилали бўларман, бўлмаса йўқ. Яратган бандасига меҳрибон, у кўтарадиган даражада синов беради. Демак мен шу синовни кўтарадиган даражада бардошли эканман. Шукур. Бироқ, мен ўлиб қолганимда ҳам хиёнат, тағин зино билан қилинган хиёнатни кўтаролмайман. Фаҳшнинг иснодига чидаёлмайман. Ноила опа ҳаёт аччиқ-чучугини тотган, оқни ҳам, қорани ҳам кўрган аёл бўлса-да, мулоҳазаси йўқ, фақат ёши улғайган холос, йиллар ақлини тўлиштирмаган экан. Бўлмаса икки гапнинг бирида менинг оиласизлигимдан фожиа ясаб, гўёки ўзини ғамхўрдай тутмас эди...

Нигинани тинглай туриб, юрагим “шув” этиб кетди. Биз “Нигина Ноила опанинг бефаросатлигини билади, шунинг учун ҳам унинг гапларига эътибор бермайди” деб ўйлар эканмиз. Ваҳоланки...

Музқаймоқ олиб, четроқдаги столлардан бирини банд этдик. Нигина бояги ўйчанлик билан гапида давом этди:

-         Аллоҳ тақдир қиларкан, бандаси такбир, деган гапни бувим раҳматли кўп гапирардилар. Ёш болалигимизда эшитардик бу гапларни, эътибор бериш, мулоҳаза қилиш қайда дейсиз? Улғайган сари, бошингга тушган кунларни мулоҳаза қилган сари кексаларнинг ҳеч бир гапи бежизга эмаслигини тушуниб етаркансан киши...  

  Унинг гапини бўлмай, ортиқча савол бермай жимгина эшитиб туравердим.

-         Ёшлигимда дадамга ҳам синфдош дўст, ҳам қариндош бўлган ҳамқишлоғимизнинг ўғлига бешиккетти қилинган эканман. Сал улғайиб, эсимни таний бошлаганим сари онам буни қулоғимга қуйиб тинмасдилар. Мактабни битираётганимда отам билан дўстининг алоқаси бузилди. Лекин шунда ҳам у эшигимизга совчиликка келиб, мени ўғлига сўради. Отам “Бу уйга қизимга совчи бўлиб келадиган бўлсанг, иккинчи қадам босма!” деб қариндош дўстини ҳайдаб юборди. Бу орада мен олий ўқув юртига ўқишга кирдим. Талабалик давримда севги изҳор қилган, уйланмоқчи бўлиб совчи йўллаган йигитлар бўлди. Лекин негадир, ҳеч тақдир йўлим очилмасди. Ўқишни битириб, ишга жойлашдим. Мен ўғли билан бешиккетти қилинган қариндошимиз яна ўзи совчи бўлиб келди. Бу гал у дадамга ялингандек гапирганини ўзим эшик ортидан туриб эшитдим: “Оғайни, орамиздан ўтган арзимаган нарсага болаларни бахтини қурбон қилмайдик. Бешиккети қилинганлар турмуш қурмаса, иккови ҳам бахтсиз бўлади, деган гап бор, ахир. Кел, болаларимизни бошини қовуштириб, гиналарни унутайлик”... Дадам кўнмади. Орадан бирор ойча вақт ўтиб, унинг ўғли уйланди. Ишонасизми, унинг тўйи куни Худо кўнглимга “сен турмушга чиқмайсан, ёр-ёр билан гўшангага келин бўлмайсан” деган гапни солди...

Нигинанинг овози титраб кетди. Юрагим қалқиб, томоғимни йиғи ачиштирди. Бечора Нигина... Бир кўнглим уни ёруғ кунларга умидлантирадиган яхши сўзлар билан руҳлантирайин, дедиму, аммо гапларим малол келмасин, дея тилимни тишладим. Дунёда энг ёмон кўрганим кимнингдир “ҳали ҳаммаси яхши бўлади” деб ёлғондакам таскин бериши. Бу Нигинага ҳам ёқмаслиги табиий.

-         Ишлаб юравердим. Кейинчалик иш юзасидан пойтахтга келдим. Афсуски, бешиккетти қилинганлар турмуш қурмаса, иккови ҳам бахтсиз бўлади, дейган гап тўғри экан. Мен ҳам турмушга чиқмадим, бахтим очилмади. Унинг ҳам оилавий ҳаёти силлиқ кечмади. Аммасининг қизига уйлангани учунми ёки буям Худонинг бир синовими, тўнғич ўғли ногирон туғилган, гапиролмайди. Учта боласи бор. Хотини бир неча марта аразлаб кетган экан, охири отаси “Шу уйда алоҳида яшайсизлар, невараларим бировнинг остонасида хор бўлишини истамайман” дея келинини уйига қайтарган экан. Ўтган йили қишлоққа борганимда онам кўзида ёш билан гапириб берди. Бир кўнглим онамга “Болалигимда бешиккетти қилиб бахтимни бойлагансизлар, энди мени ташвишимни қилиб юрманглар, ҳаётим шу зайлда ёлғизликда давом этаверади. Сизлар қилган хатога мен жавоб бераман” дегим келадию, яна дилини оғритмай деб, тилимни тишлайман. Фарзандини бахтсиз қиладиган ҳам, бахтли қиладиган ҳам ота-она деганлари бежизга эмас экан. Боя ўтиришда Ноила опанинг дийдиёсини эшита туриб, шу нарсаларни ўйладим. Опа менга ўхшаган кўнгли яримларнинг нечтасини дилини оғритган экан шу пайтгача? Бири бўлмаса, бири айтгандир “Ҳали сен ҳам қиз ўстиряпсан-ку, тавба дегин, қиз боланинг дарди оғир бўлади” дея. Турмуш қуриш-қурмаслик Аллоҳнинг изни билан бўладиган, инсоннинг ўзига боғлиқ бўлмаган савдо, аммо аёлнинг беҳаёлиги, муқаддас никоҳига, жуфти ҳалоли, фарзандларига хиёнати ҳеч нарса билан оқланмайдиган ва кечирилмайдиган юзқаролик. Мен нопоклик, беномусликдан паноҳ сўраб Яратганга ҳаммавақт юкунаман...

Нигина шу гапларни гапира туриб, юзимга қаради. Унинг жуда чиройли кўзларида ёш халқаланарди. Елкасига қўл ташлаб бағримга тортдим:

-         Сиз энг гўзал бахтга муносибсиз, дугонажон! Сизнинг турган- битганингиз, бутун қадду қоматингиз, ҳуснингиз бир бахтингиз, тилингиз, муомалангизу одоб-ахлоқингиз бир бахтингиз, пазанда, меҳнаткаш, масъулиятлилигингиз энг катта бахтингиз! Сизга аёл киши учун зарур ҳамма бахт берилган, шунинг учун ҳам ўзингизга муносиб жуфтингизга йўлиқишингизга ишонаман! Бу оддий таскин эмас, шунчаки умид бериш эмас, чин дилдан сизга нисбатан уйғонган ҳурматим ва ҳавасим ҳаққи айтаётганларим!..

Нигинанинг чеҳраси ёришди. Назаримда унинг ўзи ҳам мен ишонган нарсаларга амин бўлаётганди...