Раънохоннинг гўзаллиги унинг тақдирини ўзгартириб юборди. Ёши 16-17 га етганиданоқ унга кўнгил қўйганлар кўпайиб кетди. Муҳаббат изҳор қилган синфдош йигитларга рад жавобини берди: "Қадрли синфдош, хафа бўлмайсан, олий маълумотли бўлмагунимча ҳеч кимга қия боқмайман. Ёшликдаги севги- муҳаббатга ишониб хато қилганлар озмунчами? Ўзгалар хатосидан хулоса чиқариш керак” – дея ноумид қайтарди.

Раънонинг илк орзуси амалга ошди. Ўз кучи билан олийгоҳга ўқишга кирди. Аммо бу ерда ҳам харидорлар кўпайиб кетди. Курсдош йигитларнинг анчаси унга ошиқ бўлиб қолишди. Ниҳоят курсдоши Алишер унинг қалб эшигини очишга муяссар бўлди.

- Алишер, гапнинг очиғини айтганимда хафа бўлманг, тўйдан кейинги ҳаётимизни кўз олдимга келтираяпман. Тўйдан кейин аввалги ваъдаларини, аҳд-у паймонларини унутиб юборганлар ҳаётда кўп. Сиз ҳам уларнинг бири бўлиб қолсангиз, охир-оқибатда умид-ишончлар сўниб, орадан меҳр-оқибат кўтарилмайдими?

- Нима деяпсиз, Раънохон? Мен унақа йигитлардан эмасман. Ваъдамнинг устидан чиқмасам, йигитлик сўзимга амал қилолмасам, бу дунёда бош кўтариб юриб нима қиламан? Мен Сизни ҳеч кимга хафа қилдириб қўй-майман. Йигитлик сўзим шу! – деди Алишер.

Орадан йиллар ўтди. Аввал келишиб олишганларидек, олийгоҳни битиргандан сўнг Алишер билан Раънонинг тўйлари бўлиб ўтди. Алишер фарғоналик, Раъно эса манғитлик эди.

Раънонинг башоратомуз гаплари тўғри чиқди. Алишернинг синглиси акасига дугонасини қайлиқ қилишни ният қилиб юрган экан. Тўй кунидан бир ҳафта ўтгач, кўнгилсизлик бўлиб ўтди.

- Келинойи, бало экансиз. Алишер акамнинг бошини ай-лантириб, унга турмушга чиқиб олдингиз, - дея узиб олди қайнсинглиси Барно.

– Йўғ-ей, янгилишяпсиз, қайтанга акангиз менинг бошимни айлантирди. Неча бор рад жавобимни айтсам ҳам, асло изимдан қолмади, сингилжон, - деди кулиб Раъно.

- Ҳали шунақами, рад жавобини ҳам берганмисиз? Қишлоғимиздаям сиздақа қизлар тў-либ ётувди, - деди аламзадалик билан Барно.

- Бўлса бордир. Бироқ акангиз мени танлади. Мана, кўриб турибсиз, келинойингизман, Манғитчасига айтадиган бўлсам, чечангиз бўламан, Барнохон, - деди ҳазилнамо Раъно.

Шу пайт ошхонага Алишер кириб келди-ю, уларнинг суҳбати, аниқроғи тортишуви ниҳоясига етди. "Келгани яхши бўлди. Акс ҳолда қайнсинглим билан жанжаллашиб ҳам қолардик”- дея ўзича ўйлаб қўйди.

Келинойисининг ошхонадаги гаплари Барнога асло тинчлик бермади. "Тортишувимиз тугамасиданоқ акамнинг келиб қолгани ёмон бўлди, келинойимнинг по-пугини пасайтириб қўядиган гапларим айтилмасдан ичимда қолди”, - дея ўйлаб қўйди у.

Ниҳоят Барно қайнона-келин орасига совуқчилик солди. Кейинчалик эса акаси билан келинойиси орасига. Онаси билан синглисининг тўқиб-бичиб айтган ғийбатнамо гаплари ҳам аста секин мевасини бера бошлади. Бунинг устига ярим тунда Раънога қилинган қўнғироқлар ҳам яхши бўлмади. Раъно ҳайрон эди. Ҳеч бир йигитга уй телефони рақамини бермовди. У эса тундаги телефон қўнғироқларини ҳам йўлини топиб Барно уюштираётганини асло билмасди. Охир-оқибат Алишер билан ораларига совуқчилик тушиб улгурди. Уйда киноя ва пичинг гаплар кўпайиб кетди. Бунга бир ойча чидади у. Аммо асаблари бундан кўпига дош беролмади. Бир куни қайнонасининг пичинг гапига эътироз билдирди. Раънонинг эътирози – аниқроғи, ўзини-ўзи ҳимоя қилиши қайнонага ва қайнсингилга ёқмади.

- Эшитяпсанми, Алишер? Хотинингнинг тили чиқиб қолди. Ўзимизнинг Фарғонада бунақа таннозлар йўқмиди? Келиб-келиб топганингни қара. Хотинингга тартиб беролмасанг, унинг юртига – Манғитга кетавер. Сендақа ўғилдан ҳам, бетгачопар келиндан ҳам тўйиб кетдим. Юрагим ва бошим оғрийдиган бўлиб қолди, – деди йиғламсираб.

Ойисининг йиғламсираганини кўрган Алишер бирданига қизишиб кетди ва ўзини тутолмай Раънонинг қўлидан тортқилаб, ўз хоналарига олиб кетди. У ерда Раънони тепкилади, муштлади, оғзига келган ҳақоратомуз гаплар билан сўкиниб бақирди. Қўпол муомалаларга, дўпослашларга чидолмаган ҳамда оғироёқлиги туфайли саломатлиги пасайиброқ юрган Раъно ўзидан кетиб йиқилди. Алишер эса буни Раънонинг ҳийласи деб тушунди.

"Эҳ-ей, не қилиб қўйдим? Ойим билан синглимнинг гапларига кириб севимли рафиқамга қўл кўтардимми? Энди бу ёғи не бўларкан? Аммо Раъноям ўзидан кўрсин, чиройига кери-либ Фарғонадан хушторлар топаётганига ўлайми? Ярим кечада қўнғироқ қилаверадиган қайси номард экан? Ҳақиқатан ҳам Раъно бузуқ аёлмикан? Балки шундайдир? Ойим билан синглим ниманидир биладиганга ўхшайди. Шамол бўлмаса, теракнинг учи қимирламайди” – дея ўзини оқлади Алишер.

- Менинг жавобимни беринг, деди Раъно эрталаб тонгда.

- Сўрамасанг ҳам сени Манғитингга қайтармоққа қарор қилдим. Сени деб ойим ва синглимдан воз кечолмайман, - деди Алишер.

- Сизга улардан воз кечинг, демаяпман, демайман ҳам. Бироқ тўйдан олдинги йигитлик сўзингиз қани? "Одамзотни сўз бузар, тоғ-у тошни сел бузар”, деган мақолни биласиз-ку. Асосийси йўқ тухмат гапларга ишониб юрибсиз...

- Менга тана-пичинг қилаверма. Не қилишни ўзим биламан. Тўйгача ҳамма йигитлар ваъда беришади. Наҳотки буни билмасанг, - дея Алишер Раънонинг гапини чўрт кесди.

Раъно эса кийимларини йиғиштириб, йўлга отланди. Қайнона ва қайнсинглисининг вақтлари чоғ эди. Улар ғолиблик наъшидасини суришар, аммо, номақбул қилиқлари билан ёш оила пойдеворини бузишаётганини тан олгиси келишмасди.

Раъно уйига келиб, ота-онасига бор гапни рўй-рост айтди. Улар қизига тасалли беришди, кўнглини кўтаришди.

Хўш, Алишер не қиларкан? Унинг йигитлик сўзи қаерда қолди? Буни эса вақт кўрсатади. "Вақт – олий ҳакам” деб беҳуда айтишмаган. Раъно эса ҳамон Алишерни ҳамда туғилажак фарзандини кутиб яшаяпти

Саъдулла ХЎЖАНИЁЗОВ.