Категории раздела |
Турфа тақдирлар
[483]
Барчанинг бахти ўзгача,лекин барчанинг бахтсизлиги бир хил
|
|
Статистика |
Онлайн всего: 1 Гостей: 1 Пользователей: 0 |
|
АЁЛ ЧЕКСА МИЛЛАТГА ЗАРАР
АЁЛ ЧЕКСА МИЛЛАТГА ЗАРАР
АЁЛ ЧЕКСА МИЛЛАТГА ЗАРАР
БУТУНЖАХОН буйлаб шунингдек, Узбекистонда хам 2007 йил 31 май куни Жахон Соглиқни саклаш Ташкилотининг тавсиясига асосан "Тамаки тутунидан 100 фоиз холи булган атроф мухитни яратинг ва ундан бахра олинг" шиори остида утади. Шу муносабат билан Республика Саломатлик институти Кашкадарё вилоят филиали булим бошлиги, биринчи тоифали шифокор Гулноз Бекмуродова хузурида булиб, ундан вилоятимизда бу борада олиб борилаётган ишлар, чекишнинг зарари, айникса чекувчи аёл она булса унинг окибатлари нималарга олиб келиши хакида сухбатлашдик.
-Чекишнинг зарарли эканлигини хаммамиз биламиз, бирок…
-Ха, чекишнинг зарарли эканлигини хамма билади, лекин унинг окибатлари хакида чукур уйлаб курмаймиз.
Тамаки чекиш яъни кашандалик халк орасида жуда кенг таркалган зарарли одатлардан бири. Эркаклар, аёллар, кексалар, усмирлар ахолининг барча табакаларида чекувчиларни учратиш мумкин. Лекин чекувчиларнинг хаммаси бу "Маданий захар" яъни никотинни организмга канча халокатли таъсир этишини билмасалар керак. Шу сабабли ута маданиятли кишилар чекиш натижасида уз организмларини захарлайдилар.
Никотин бутун танага зарарли таъсир курсатади. Одам танасини бош кисмидан бошласак никотин мия кон томирларини торайтиради, чекувчини бош огриши, бош айланиши безовта килади, соч тукилади. Куриш кобилиятига салбий таъсир курсатади. Кашандалар катаракта- куз гавхарининг хиралашувига 40 фоиз купрок чалинадилар. Чекиш юз терисини таранглаб турувчи оксилларни эрта парчаланиб кетишга олиб келади. Шу сабабли чекувчилар териси куруклашиб куз ва огиз атрофида ажинлар пайдо булади. Чекиш окибатида томирлар атеросклерози эрта ривожланади, у урта кулокда кон айланишининг сусайишига олиб келади. Кашандалар кулок шамоллаши, хамда эшитиш кобилиятини йуколишига купрок чалинади.
Чекиш сулакнинг кимёвий тартибини узгартиради, тишни саргайтириб, тошлар пайдо килади ва окибатда тишлар тукилишига олиб келади.
Тамаки тутуни нафас йулларининг шиллик каватини китиклайди, у ердаги шиллик безларнинг ишини кучайтиради, натижада балгғам хосил булиши зурайиб уни ташкарига чикариш зарурияти келиб чикади, яъни йутал хосил булади. Бу эса сурункали трахеит, бронхит кейинчалик пневмония, сил, рак касалликларига олиб келади. Чекиш натижасида упкада газ алмашиниши бузилади. Нафас динамикаси бузилиб, хавонинг упкада туриб колиши баъзида кетма-кет узок йутал хосил булиб, бронхиал астмадагидек хуружлар хосил булади. Тамаки таркибидаги никотин нерв системаси оркали таъсир этиб, кон босимини оширади, буни окибатида чекувчиларда стенокардия, инфаркт куп учрайди.
Тамаки тутунидаги смола моддалари кул бармоклари териси ва тирнокларида тупланиб, уларнинг рангини сарик кунгир тусга буяйди. Тамаки тутунида жуда куп захарли моддалар булиб, улар чекувчига зарарли таъсир этишдан ташкари атрофдаги инсонларни, айникса болаларни хам захарлайди. Тамаки тутунида 7000 дан ортик захарли химиявий газ моддаларидан ташкил топган цианит водород, диоксид олтингугурт, ис газ, аммиак ва формальдегидлар бор. Шу жумладан рак (саратон) касаллигини келтириб чикарувчи концероген моддалар мутагенлар яъни мишьяк, хром, нитрозолин, бензопринлар хам бор.
Чекувчилар узларини 22 марта купрок упка ракига мубтало киладилар. Шунингдек, хар хил аъзолар раки ривожлантириш хавфи ошади.
-Чекувчилар уртасида гулдек нафис, гузал киз-жувонларнинг хам учраши кишини ранжитади. Уларни кашандалар каторидан урин олишига нималар сабаб булади?
-Успирин кизлар купинча чекувчи оналарига, опаларига ёки атрофдаги катта киз ва аёлларга хавас килиб сигарет чекишади. Улар чекишни мактабда ёки коллежда укиётган навкиронлик даврларидан бошлашади. Сигарет чекиб юрувчи кизлар узларини улгайган, мустакил, йигитлар олдида жозибали булиб куринишга уринишади. Афсуски, аср муаммолари, гиёхвандлик, ичкиликбозлик, СПИДга чалиниш аввало шу сигарет чекишдан бошланади. успирин киз чека бошладими, унда гиёхванд моддаларни ва спиртли ичимликлари хам татиб куриш иштиёки пайдо булади. Купинча сигарет чекиб спиртли ичимликлар ичиб утириладиган давраларда гиёхванд моддаларни татиб куриш таклиф килинади.
Аникланишича, аёллар организми тамаки тутунидаги захарли моддалар таъсирига, эркакларга нисбатан кучлирок мубтало булар экан. АКШ олимларнинг текширишларига караганда аёллар организмида никотин эркакларникига караганда секинрок парчаланар ва уларнинг конида юкорирок микдорда булади. Шунинг учун аёлларга кашандалик эркакларга нисбатан кучлирок булиб, уларнинг бу халокатли одатларидан кутилишлари мушкул булади.
Кизлар бир неча йил сигарет чекканларидан сунг, уларнинг юзларидаги табиий тиниклик ва терини таранглиги йуколиб, унинг урнини чукур-чукур ажинлар, сарик-захл ранглар эгаллай боради. Улар уз ёшларига караганда бир неча ёш карирок курина бошлашади. Овозларидаги йигитларга ёкадиган, кизларга хос майинлик, жозиба йукола бориб, уларнинг урнини хириллаган, дагал, йугон, нафрат уйготадиган товушлар эгаллай бошлайди.
Хар бир киз она булишликни, тугилажак фарзандининг соглом, бакувват ва чиройли булишини орзу килади. Агар хомиладор аёл чекса, у хомиласини чала ташлаши ва нуксонли бола тугиши исботланган.
Минг афсус –надоматлар булсинки сунгги йиллар ичида жахон микёсида чекувчи эркаклар сони табора камайиб бораётган бир пайтда, кашандалик аёллар ва усмир кизлар орасида ортиб бормокда. Жумладан, биргина АКШда сунги 20 йил ичида чекувчи эркаклар сони 50 фоизга камайган булса, аксинча аёллар уртасида бу курсатгич ортиб бормокда. Илгари шахар кучаларида сигарет тутатиб юрган аёлларни учратмас эдик. Бугунга келиб ёш кизларимиз кучаларда айникса, сайлгохларда бемалол сигарет чекиб юрганига гувох булаяпмиз. Хозирги кунда собик иттифок худудларида 26-49 фоиз аёллар сигарет чекишади. Маълумки, эркаклар ва аёллар модда алмашинувида тафовут бор. Аёллар организми тамаки тутунидаги захарли моддалар таъсирига эркакларга караганда кучлирок эканлар, хам чекишга тезрок урганар эканлар. Аникланишича купчилик мамлакатларда 50 фоиздан ортик эркаклар бир кеча кундуз мобайнида 15 дона сигарет чексалар, аёллар эса 10 донадан 50 донагача сигарет чекишлари мумкин экан. Мана шу сабабларга кура аёл организмидаги сигаретнинг халокатли таъсири натижада ута хавфли касалликлардан юрак, кон томир, нафас олиш, асаб, овкат хазм килиш, эндокрин аъзоларида касалликлар вужудга келади.
Маълумки, барча аёллар ёшликларини узокрок саклашга ва жозибали булишга харакат киладилар. Уларнинг купчилиги тамаки чекиш аёллардаги латофат, иффат, жозиба, хуснни йукотиш сабабини билмайдилар. Чекувчи киз ва аёлларнинг феъл-атворида катта узгаришлар юзага келади. Улар жахлдор, кизиккон, жанжалкаш, купол булиб колишади.
-Чекишга урганган аёл сузсиз хомиладорлик даврида хам зарарли одатни тарк эта олмайди. Шундай экан хомилага чекиш кандай таъсир этади?
-Хар бир аёл узининг чакалогини бакувват, соглом, чиройли булиб тугилишини ва усишини орзу килади. Бу хамма аёлларнинг эзгу нияти, лекин шуни унутмаслик керакки, туглажак боланинг согиги, буажак онанинг согигига богик Чунки, бола она корнида 9 ой мобайнида ривожланади, унинг кони оркали керакли озик моддаларни олади. Агар хомиладор аёл кашанда булса, унинг кони оркали тамаки тутунидаги захарли моддалар болага утади, уни захарлай бошлайди. Хомилага бу захарлар хеч кандай тусикка учрамасдан, соф холатда утади, натижада куп холларда хомила халок булади. Аёл хомиласини чала ташлайди. Тамаки тутунидаги катта микдордаги захарлар орасида энг дахшатлиси никотин ва ис гази хомила учун катта зарар етказади. Никотин кон томирини торайтириши окибатида хомилани кон билан таъминланиши бузилади, кислородгина эмас, балки бошка озик моддалар хам кам келади. Айниқса, бу холат хомиланинг юрагини ишлашига катта зарар етказади. Натижада унинг юраги зурикиб, уриши тезлашади, хомиладор аёл сигарет чека бошлагандан бир неча дакика утар-утмас, хомиланинг юрак уриши 17 фоизга тезлашади. Бундан ташкари тамаки тутунида булган ис газининг таъсирида янада фожиа чукурлашади.
Кунига 20 ва ундан ортик сигарет чекувчи аёллардан куп холатларда тугилган бола гилай, чуррали булишлари мумкин. Улар ичида нуксонли болалар хам чекмайдиганларга караганда куп учрайди.
Тамаки тутунидаги захарли моддалар она сути оркали болага утади ва унга зиён етказа боради. Чекувчи она тамакидаги турли заҳарли моддалар билан бирга катта микдорда никотин (0,5 мг-1 литр) сутида булади. Шунинг учун, чекувчи оналарнинг фарзандлари чекмайдиганларникига караганда хам жисмоний, хам аклий томондан оркада колиш билан бирга, тез-тез турли касалликларга чалинади. Чакалокнинг она сути таркибидаги никотин билан захарланганлиги хам шифокорлар амалиётида учраб туради. Бунда эмиб булгандан сунг, чақалоқ бирдан тухтовсиз йиглаб, ранги корамтир була бошлайди, бадани бушаша боради, юрак уриши секинлашиб, пешоб келиши бир неча соатга тухтайди, чакалокка зудлик билан тез ёрдам курсатилмаса, у нобуд булади. Бундай холат кайтарилмаслиги учун она чекишни ташлаши ёки чакалокни кукракдан ажратишга тугри келади.
Азиз киз-жувонлар! Булажак оналар! Мана чекишнинг тугилажак фарзандингиз учун накадар хавфли ёмон асоратлари борлигидан хабардор булдингиз. Аёл чекса нафакат унинг узи, оиласи, келажаги колаверса, миллат учун зарарли. Аёл чекса миллат, жамият эл-юрт зарар куради.
-Гулнозхон, келинг чекишнинг зарари, унинг олдини олиш учун сиз фаолият юритаётган институт томонидан олиб борилаётган ишлар хакида хам сузлаб берсангиз.
-Республика Саломатлик институти вилоят филиали томонидан ахолининг тиббий маданиятини ошириш йулида мунтазам иш олиб борилмокда. Юкумли касалликлар, гиёхвандлик, кашандалик мавзусида махаллаларда, урта мактаб, лицей, коллеж, олийгох ва ташкилот, корхоналарда тез-тез учрашувлар, сухбатлар утказиб турамиз. Ёшлар уртасида савол-жавоб кечалари, ичкилик, чекиш, гиёхвандликнинг зарарли окибати акс этган видео фильмлар намойиши ташкил этилади. "Кашкадарё", "Шифо ва зиё" ва "Нафосат" газеталари хамда вилоят телевединиеси, радиоси оркали чикишлар килинади. Албатта, бу харакатларимиз бесамар кетмаяпти.
-Аёлларга тилакларингиз?
-Аёл-оиланинг, жамиятнинг чироги. Шундай экан, аёлларимиз доим сог-саломат, омон булишсин. Ёмон иллатлардан йирок булишсин. Узлари тугул, фарзандлари, турмуш уртоклари, шогирду якин-йирокларини чекишнинг зарарли таъсири окибатидан огох этиб, хушёрликка чорлаб, хар бир оилада соглом турмуш тарзини шакллантиришга эришсин.
-Рахмат. Мазмунли сухбатингиз учун Сизга тахририятимиз номидан миннатдорчилик билдирамиз.
Cухбатдош: Сайёра ЗОИРОВА. |
|
Категория: Турфа тақдирлар | Добавил: albine (21.05.2015)
|
Просмотров: 1917
| Рейтинг: 0.0/0 |
|
|
|